Pseudo Athinorama Of The Week (issue #9)

Το σημερινό τεύχος είναι αφιερωμένο στον υπαρξισμό…Ένα τεύχος που ενώ προοριζόταν να είναι αναφορά στην μανία (με το υπέρ – έπος Mad Max) και στην κατάθλιψη (με το δραματικό Alice), εν τούτοις αφιερώνεται στην αναζήτηση της ύπαρξης. Πρώτα σε ένα post-apocalyptic τοπίο, όπου η αναζήτηση του εαυτού βγαίνει από την θέληση για επιβίωση και...την οδηγητική ικανότητα του καθένα… Έπειτα, σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον με το γνωστό: "τι θα γίνει όταν οι μηχανές αποκτήσουνε συνείδηση?", που φιλμάρεται με έναν μάλλον ανάποδο τρόπο. Και τέλος τον αγώνα για την διατήρησης της συνείδησης και της ταυτότητας, στο σήμερα και κατά την διάρκεια μιας πολύ αληθινής μάχης με την αρρώστια που στόχο έχει, αυτό ακριβώς, την κατάργηση του εαυτού…

Για το πρώτο, φιλμικά δεν έχω να προσθέσω περισσότερα από την οπτικοακουστική πανδαισία που όλοι θα δείτε αν την δείτε. Είχαμε πει στο προηγούμενο ότι μόνο και μόνο ότι έχει αναλάβει ο ίδιος ο δημιουργός την ευθύνη για το reboot, σίγουρα δεν θα προδώσει το δημιούργημα του. Και όντως, η ταινία ΣΠΕΡΝΕΙ!! Σίγουρα είναι το καλύτερο Mad Max της σειράς. Ο Tom Hardy άκοπα ξεπερνά τον μύθο του Mel Gibson, που μεγαλούργησε στον ρόλο 3 δεκαετίες πριν. Τα εφέ είναι ολόγυρα διάχυτα, όπως επίσης και η μουσική (που στα παλιά είχε αναλάβει ο Θεός Brian May), ενώ το λεγόμενο κυβερνοπάνκ που μόνο αυτή η ταινία και το Blade Runner, μπορούν να διεκδικήσουν σαν δικό τους, είναι το κατεξοχήν στοιχείο πολιτισμικών αναφορών. Σε μια αδιάκοπη κίνηση όλοι, καλοί, κακοί και οι πολλοί που είναι στο ενδιάμεσο, στα όρια μεταξύ του αγαθού και του σατανικού, κυνηγούν το δικαίωμα στην επιβίωση για ένα καλύτερο (?) και πάντως αξιοπρεπέστερο αύριο, δίχως άλλες εγγυήσεις, πέραν από την πίστη ότι τα καλύτερα έρχονται…

για να μην πολυλογάμε η ταινία κατάφερε αυτό που μόνο ο Πόλεμος των Άστρων έχει καταφέρει στο παρελθόν. Από το σελιλόιντ στα κόμικ και όχι η συνηθέστερη, ανάποδη διαδικασία. Θα έλεγα ότι επιτέλους ο Miller  γύρισε ένα επεισόδιο όπως ακριβώς το ήθελε, 30 χρόνια μετά το πρωτότυπο υλικό. Κάλλιο αργά παρά ποτέ λέω εγώ, αφού τώρα το CGI μπορεί να κάνει θαύματα... Πρόκειται για έναν Κόναν, που αντί για άρματα και άλογα, έχει μηχανές και κινητήρες V8…σε έναν κόσμο που οι λεγόμενες αξίες του πολιτισμού, έχουν πλήρως καταρρεύσει στην πράξη και οι έννοιες του καλού και του κακού αποτελούν φιλοσοφικό διακύβευμα, κυρίως για εμάς τους πολιτισμένους που είμαστε (?) ακόμα σε θέση να κρίνουμε και να αξιολογούμε, είτε φρίττοντας, είτε απορώντας, για την βαρβαρότητα των καταστάσεων που βλέπουμε… Όπως είπε και ο Μαξ: «Η Ελπίδα είναι ψεύτικη, αν δεν μπορείς να διορθώσεις ότι έχει συμβεί… τρελαίνεσαι»…

Από το καστ θα πρέπει να ξεχωρίσω το Νουξ, την επιτομή του αντί-ήρωα,

πέρα από τον Μαξ, ο οποίος θα μπορούσε να θυσιαστεί είτε για το κακό, είτε για το καλό, με τον ίδιο αμοραλισμό. Μια ταινία, σε διαρκή κίνηση, γεγονός που κάνει ελκυστική και την 3d πρόταση, αφού η κίνηση συνηγορεί υπέρ των εντυπωσιακών, in your face, εφέ, γεγονός που μας δείχνει ότι το τιμ ενδιαφέρθηκε πολύ για την συγκεκριμένη προοπτική. Ανεμοστρόβιλοι, καταιγίδες, ανθρωποφάγοι, βιαστές, παλλακίδες του χαρεμιού, ο Μαξ, ο Νουξ και η Φουριόζα, σε ένα κυνήγι, που αίφνης διαπιστώνεται ότι γίνεται επί ματαίω… Η φυγή δεν είναι η λύση, η πατρίδα σου είναι εκεί που άφησες…. Αν με 1 αστέρι είναι το χάλια, με 2 αστέρια το κακό, με 3 το μέτριο, με 4 το καλό και 5 το εξαιρετικό αυτή η ταινία θα έπαιρνε 4 και 0,75  αστέρια κυρίως γιατί το 5 είναι του Θεού… (ιmdb personal rate: 9/10). ΔΕΙΤΕ ΤΟ!!!!

EX-MACHINA

 Δεύτερον, η κλασική αναζήτηση της συνείδησης στις μηχανές. Υπαρξισμός στο επόμενο επίπεδο δημιουργίας. Προτείναμε αρκετές φορές την συγκεκριμένη ταινία μέσα από παλαιότερα τεύχη (#4). Αρκετές ταινίες έχουν γυριστεί έως τώρα με το συγκεκριμένο θέμα. Από την Οδύσσεια του Κιούμπρικ μέχρι το A.I. και το I, Robot. Τι κάνει όμως την ταινία αυτή διαφορετική? Είναι το κλειστοφοβικό της ύφος, οι δεμένες ερμηνείες του ανθρώπινου διδύμου, η παθητικότητα του υπό διερεύνηση, αντικειμένου? Όλα αυτά μαζί και το καθένα χώρια?

Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για ταινία με μινιμαλιστική και υποδόρια προσέγγιση. Όσοι περιμένουν κυνηγητά και καταδιώξεις με τις σφαίρες να πέφοτυν βροχή, να αποχωρήσουν αμέσως. Μιλάμε για μια σχεδόν θεατρική άσκηση (όπου σχεδόν κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται, το θύμα και ο θύτης δεν διακρίνονται με ευκρινεια) στην απομόνωνση στον χειρισμό, σε σημείο να ομοιάζει με θεατρικά εγχειρήματα τύπου Sleuth ακόμη και στα φιλοσοφικά κομμάτια που καλείται να θίξει, όπως την ανθρώπινη μικροπρέπεια αναφορικά με την σεξουαλική κατάκτηση, ή το βόλεμα, που αυτή, δύναται να φέρει. Επειδή είπαμε ήδη, πως η ταινία πραγματεύεται την δυνητική συνειδησιακή αφύπνιση των μηχανών, πρέπει να κάνουμε και την αναφορά που αμέσως την ξεχωρίζει απ’ όλες εκείνες (με εξαίρεση την ταινία του Κιούμπρικ) τις ταινίες (του Terminator συμπεριλαμβανόμενου), που εμμέσως καλούν τον άνθρπωπο σε παύση των υβριστικών του προσπαθειών να δημιουργήσουν μηχανικές υπάρξεις, με συνείδηση εαυτού. Καλά θα μου πείτε, κανείς δεν έχει μάθει από τις παραινέσεις τόσων και τόσων ρομαντικών που προσπαθούν να μας πείσουν ντε και καλά ότι αυτή η πρόοδος «δεν θα μας βγει σε καλό» από τον Φρανκενστάιν της Σέλλεϋ, έως τον Σβαρτζενέγκερ του Κάμερον και τον Ούλτρον του Στάρκ?? Ναι παιδιά, κανείς δεν έχει μάθει ότι ο άνθρωπος μάλλον είναι κακό να το παίζει Θεός και πολύ χειρότερα να συμπεριφέρεται στα δημιουργήματα του με το θράσος και την απονία του Πατέρα Αφέντη. Θα ήθελα να πιστεύω ότι δεν είναι ο ρομαντισμός που στόχο έχει την συντήρηση, αυτός που θέτει τις παραπάνω παραμέτρους, αλλά η απλή λογική.

Το ενδιαφέρον εν τούτοις με την συγκεκριμένη ταινία δεν έγκειται ούτε στο σενάριο, ούτε στους σκηνοθετικούς ρυθμούς που αυτό επιβάλλει, που είναι, όπου απαιτείται, εκρηκτικοί και όπου πρέπει, παθητικά αργοί, ούτε στον μινιμαλισμό, ούτε στις εξαιρετικές ερμηνείες, ούτε στο σκηνοθετικό «κλείσιμο του ματιού» στην Χιτσκοκική πεπατημένη για την δημιουργία σασπένς. Μάλλον πρέπει να αφορά στην φιλοσοφική προσέγγιση του θέματος, που πιο ξεκάθαρα από ποτέ αντιστρέφει τα όποια διλήμματα. Μετά από τόσες ταινίες δεν νομίζω να χρειάζεται κανείς επιχειρήματα για την βία απέναντι στον αφέντη / καταπιεστή. Αυτό μάλλον πρέπει να θεωρείται το επόμενο λογικό βήμα για μια ύπαρξη με επίγνωση της συνείδησης της. Το θέμα πάντοτε ήταν η αλληλεπίδραση αυτής της ύπαρξης με την ανθρώπινη συνείδηση που αυταπόδεικτα υπάρχει μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων σε αυτόν τον πλανήτη. Με λίγα λόγια πως αντιδρά η μικρή και πεπερασμένη ανθρώπινη αντίληψη στο self-awareness μιας μηχανής, αν όχι με φόβο και πανικό?? Με λίγα λόγια μια μηχανή με συνείδηση θα σκότωνε και θα εξεγείρονταν αν ο Δημιουργός της δεν ήταν αυτός που ήτανε? Για να το κάνω πιο λιανά αντικείμενο της ταινίας δεν είναι οι μηχανές μα οι άνθρωποι και η αποδοχή τους απέναντι στην πρωτοπορία. Όλοι θέλουν να την ελέγξουν και όσοι δεν το καταφέρουν, θέλουν να την απελευθερώσουν, ακόμα και αν αυτό αποτελεί λόγος καταδίκης τους. Θα μπορούσε να ήταν η επόμενη ταινία του Refn… Αν με 1 αστέρι είναι το χάλια, με 2 αστέρια το κακό, με 3 το μέτριο, με 4 το καλό και 5 το εξαιρετικό αυτή η ταινία θα έπαιρνε 4 και μισό αστέρια (ιmdb personal rate: 9/10).

 LINK

Τρίτον το οσκαρικό δράμα που τεχνηέντως απέφευγα… ακόμα ένα υπαρξιακό δράμα, δίχως την πολυτέλεια της επιστημονικής φαντασίας και του φόβου για το αύριο, στο σήμερα. Η μόνη μου ένσταση είναι ότι η ηρωίδα, χτυπημένη από πρώιμο Alzheimer, είναι μια καλοβαλμένη μεγαλοαστή και επομένως δύναται να φτάσει σε επίπεδα εικονικής λειτουργικότητας με την βοήθεια της τεχνολογίας, γεγονός που απλά θα ήταν ανέφικτο αν επρόκειτο για μπατίρη… ο οποίος μάλλον δεν θα του είχε κάνει και κανένας την σχετική διάγνωση και όλοι θα νομίζανε ότι ξεχνά επειδή π.χ. πίνει.

Τέλος πάντων, η θέση της ηρωίδας και κυρίως η πανεπιστημιακή της έδρα καθώς και οι γνωσιακές της δυναμικές κάνουν μεγαλύτερη και περισσότερο αβάσταχτη, για την ηρωίδα, την πτώση από την επιδείνωση της εγκεφαλικής της λειτουργίας. Σε επίπεδο ερμηνειών, σκηνοθετικών προσεγγίσεων (που αποφεύγουν επιμελώς το μελό) και εν γένει τεχνικών χαρακτηριστικών, η ταινία είναι από επαρκής, έως άψογη.

Και πάλι η Τζούλιαν Μουρ δίνει ερμηνεία ζωής, προσγειωμένη και απόλυτα πειστική – ρεαλιστική, ερμηνεύοντας μια ηρωίδα που βιώνει την απώλεια της ίδιας της συνείδησης, χωρίς εξάρσεις και περιττούς μελοδραματισμούς, δίκαια κερδίζοντας το Όσκαρ (κατά την προσφιλή τακτική της Ακαδημίας να βραβεύει τους άρρωστους προκειμένου μεγάλοι αστέρες να δέχονται να τσαλακώσουν την εικόνα τους, μήπως και πάρουν το αγαλματάκι, ακόμα και υποδυόμενοι τους ενδεείς ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και δεξιότητες). Εδώ έγκειται και το υπαρξιακό κομμάτι του φιλμ. Μπορεί να είναι ακόμα η Αλίκη, όταν δεν θα ξέρει ούτε πως τη λένε, ούτε ποιοι είναι οι άνθρωποι που θα ήθελε να είναι μαζί τους??

Ακριβώς εδώ διαφωνώ με την προσέγγιση των δημιουργών. Αν ήταν περισσότερο υπέρ της αυτοδιάθεσης των ανθρώπων (a.k.a. ευθανασία), όπως σαφέστατα υπονοείται, τουλάχιστον στο δικό μου μυαλό, που έτσι σκέφτεται αντιμέτωπος με το concept του hell on earth, η ταινία θα ήταν ένα αριστούργημα που έμμεσα θα πρότεινε και θα υπερασπίζονταν κάτι, ηθικά μεν ριψοκίνδυνο, πρακτικά όμως αδιαμφισβήτητο, πέραν της κινηματογράφησης του αναπόδραστου δράματος της απώλειας. Και είναι τόσο αδιαμφισβήτητο, όσο είναι η παραπάνω αναφορά, που κάνοντας λόγο για την απόκτηση συνείδησης των μηχανών αναφέρει πως η «βία απέναντι στον αφέντη / καταπιεστή… μάλλον πρέπει να θεωρείται το επόμενο λογικό βήμα για μια ύπαρξη με επίγνωση της συνείδησης της». Έτσι λοιπόν, η συνειδητή επιλογή του αξιοπρεπούς θανάτου είναι προτιμότερη από μια αιωνιότητα σκλαβιάς στη ανημποριά. Όπως λέει και η ηρωίδα, αυτή η ζωή αξίζει, όσο μπορούμε ακόμα να προσεγγίσουμε και να απολαύσουμε την χαρά, σε αυτή. Και επειδή μια καλή ταινία μας προσφέρει πέραν ενός καλού δίωρου και ευκαιρία για συζήτηση, ή προτάσεις και για άλλες ταινίες, για ρίξτε μια ματιά και στα Περί τυφλότητας (Blindness) με την ίδια πρωταγωνίστρια και You don’t know Jack με τον Αλ Πατσίνο να ερμηνεύει τον διαβόητο Jack Kevorkian σε μια τηλεοπτική ταινία, παρακαλώ, του εξαιρετικού Barry Levinson. Αν με 1 αστέρι είναι το χάλια, με 2 αστέρια το κακό, με 3 το μέτριο, με 4 το καλό και 5 το εξαιρετικό αυτή η ταινία θα έπαιρνε 4 αστέρια (ιmdb personal rate: 8/10).

LINK

και επειδή το δράμα δεν το συνηθίζω ας κλείσω με το αγαπημένο ανέκδοτο που έλεγα στην μάνα μου προτού το χιούμορ χάσει την έννοια του: Είναι λοιπόν η Αθηνά και γνωρίζει οτι θα έρθουν οι φίλες της το απόγευμα, η Μαρία και η Δέσποινα. Και πως το ξέρει? Κάποιος της το έχει κολλήσει στο ψυγείο. Πολύ έξυπνο, σκέφτηκε η Αθηνά ας γράψω και εγώ στο ψυγείο να μην ξεχάσω να τις κεράσω καφέ... επομένως γράφει σ' ένα post it τις λέξεις: κοριτσια - καφές και το κοτσάρει στο ψυγείο. φτάνει η ώρα έρχονται οι φίλες, τα λένε και κάποια στιγμή η Αθήνα λέει: "κοριτσια να κεράσω καφέ?" Αμέ είναι η απάντηση επομένως η Αθηνά πάει στη κουζίνα για τους καφέδες... μέχρι να πάει στην κουζίνα έχει ξεχάσει γιατί έχει πάει, ώσπου βλέπει το post it στο ψυγείο "κορίτσια - καφές".. ά, έχουν έρθει τα κορίτσια να τους κάνω ένα καφέ... μετά απο λίγο να σου ο καφές και μετά απο κανένα μισάωρο πά-πα ο καφές.. πετάγεται η Αθηνά και λεει: "κορίτσια πέρασε η ώρα να κεράσω κανα απεριτιφ??" Αμέ η απάντηση... πάει η Αθηνά στη κουζίνα, έχει ξεχάσει γιατι έχει πάει, βλέπει το post it και ξανακάνει καφέ... τον ξανασερβίρει τον ξαναπίνουνε και μετά απο λίγο λέει: "κορίτσια να βγάλω κάτι να τσιμπήσουμε??" Αμέ, η απάντηση.. πάει πάλιμ η Αθηνά στη κουζίνα, έχει ξεχάσει γιατι έχει πάει, βλέπει το post it και ξανακάνει καφέ... να μην τα πολυλογούμε μετά απο καμιά δεκαριά ελληνικούς η Μαρία και η Δέσποινα είχαν τα νεύρα τους και είπαν αντε Αθηνά να πάμε και σπίτια μας μήπως και κοιμηθούμε λιγουλάκι (τοβλέπω δύσκολο λέω εγώ)...αφού καληνυχτίστηκαν και ξεκίνησαν τον δρόμο του γυρισμού γυρνά η Μαρία και λέει στην Δέσποινα:

-"Καλά τόση ώρα στο σπίτι της και αυτή η Αθηνά.... ούτε ένα καφέ δεν μας κέρασε"

για να πάρει την πληρωμένη απάντηση:

-"Καλά που την θυμήθηκες τώρα την Αθηνά"????

Όσο Αθηνόραμα μπορούσα, μπόρεσα….

που την θημήθηκες τώρα??